Opasna stanja u trudnoći: Virusna infekcija trudnice parvovirusom B19 i anemija ploda

Šta je parvovirus B19, kako se dijagnostikuje i kakve posledice može da izazove ukoliko se ne leči na vreme, otkriva dr sci med. Tihomir Mihailović, spec. radiolog.

Od ranije je poznato da virusna infekcija majke parvovirusom B19 (PV) može da bude preneta na plod. Infekcija dovodi do anemije (malokrvnosti) ploda, jer pomenuti virus deluje na jetru, gde u ovoj starosti ploda postoji hematopoeza ili formiranje eritrocita (crvenih krvnih zrnaca).
Otkrivanje infekcije

Infekcija majke se otkriva određivanjem specifičnih imunoglobulina – G (IgG) i (IgM). Najdalje za osam nedelja od PV infekcije trudnice, dolazi do manifestacije infekcije i kod ploda. Nemački lekari su došli do saznanja da infekcija može da se registruje i leči kod ploda u prvom trimestru trudnoće.

Naime, u toj gestacionoj starosti, tokom provere ultrazvučnih markera, registrovana je povećana prozračna zona u vratu (NT), povećana brzina protoka krvi kroz mozak ploda, zadebljanje miokarda komora, negativan “A” talas u protoku krvi kroz duktus venozus (vena preko koje krv iz pupčanika stiže u srce ploda), a nešto ređe i blago nakupljanje slobodne tečnosti oko srca, oko pluća, i u mekim tkivima oko ploda – hidrops fetalis. Otok kože (edem) ploda se javlja u 2,1 odsto slučajeva.

Povećana brzina krvi

U slučaju anemije kod ploda, broj eritrocita je smanjen, a samim tim i viskoznost – gustina krvi. Ova činjenica se manifestuje povećanom brzinom krvi. Brzina krvi kod plodova koji nemaju anemiju
Brzina krvi – u toku izbacivanja iz srca (PSV), u srednjoj moždanoj arteriji (MCA) se kreće od 19 sm/sec u 14. nedelji trudnoće, do 67 sm/sec u 40. nedelji trudnoće.

Ukoliko se kod fetusa pojavila anemija, pomenuta brzina je značajno veća. Registrovanje protoka krvi kod ovako malog ploda, odnosno u krvnim sudovima na bazi mozga ploda, do 14. nedelje trudnoće, zahteva ultrazvučne aparate koji koriste “broad band” kolor-Doppler tehniku. Ona omogućava kodiranje svih eritrocita: onih koji se kreću sporije, uz zid krvnog suda, kao i onih koji se kreću u sredini – znatno većom brzinom. To znači da mora da bude izmerena prosečna brzina svih eritrocita.

Lečenje

Tačnost merenja, naročito brzine krvi, zavisi od osetljivosti ultrazvučne mašine, ali i od doktora. Naime, on mora da dovede upadni ugao ultrazvučnog talasa u takav položaj da bude oko 30 stepeni u odnosu na pravac moždane arterije, da bi procena PSV bila tačna. Zato je ponekad neophodno korišćenje ugla korekcije.

Uslovi merenja zahtevaju znanje i potrebno vreme da bi ultrazvučni pregled bio uspešan. Kada se registruju svi ultrazvučni markeri koji ukazuju na PV infekciju, tj. anemiju ploda, i dokaže se infekcija kod majke, u referentnim ustanovama se pristupa lečenju, koje se sastoji u transfuzijama krvi preko pupčane vene. Ovakva terapija dovodi do oporavka ploda, bez oštećenja nervnog tkiva. Bez lečenja, prognoza ploda je obično loša.
Zaključak:

1. Virusne infekcije majke mogu da dovedu do oštećenja ploda.

2. Virusna infekcija majke i ploda parvovirusom B19 dovodi do anemije ploda.

3. Anemija ploda se manifestuje povećanim NT, negativnim «A» talasom u krivulji protoka kroz duktus venozus, i povećanom brzinom krvi kroz moždanu arteriju.

4. Plod nema srčanu manu, bez obzira na zadebljanje srca i izliv u njemu.

5. Kod ploda koji ima povećan NT, savetuje se provera brzine protoka krvi (PSV) kroz MCA (srednju moždanu arteriju).

6. Ako postoji rizik za postojanje anemičnog fetusa, PSV MCA treba proveravati u trajanju od najmanje 10 nedelja.

7. Da bi se tačno procenila brzina krvi kroz moždanu arteriju u prvom trimestru trudnoće, potrebno je koristiti «Broadband» kolor-Doppler tehniku.

8. Ako je infekcija dokazana, potrebno je pristupiti lečenju malokrvnosti ploda – transfuzijama krvi preko pupčanika ploda.

9. Lečenje ploda je u prvom i u ranom drugom trimestru trudnoće!

10. Povećan NT ne znači uvek da plod ima hromozomsku anomaliju ili srčanu manu, već može da bude i rezultat virusne infekcije majke i ploda. Ultrazvučna dijagnostika mora da reši ove dijagnostičke dileme. Bez tačne dijagnostike, nema adekvatnog lečenja.